Kaman Cevizi
AŞILI CEVİZ FİDAN DİKİMİ
CEVİZ BAHÇESİ KURULMASI
Bahçe yeri seçimi: Ceviz dikilecek yer, taban suyu 3-5metre aşağıda olmalıdır. Suyun tuzluluk derecesi önemlidir. Ceviz, tuzluluğa dayanıklı meyveler arasında olup elma, armut gibi meyvelerden sonra yer almaktadır. Toprak tuzluluğu 3-3 ECE (tuzluluk oranı ölçü birimi) olduğunda ceviz verimi düşer ve bu oran 4-8 ece olduğunda %50 ye kadar ulaşabilir. Bu durumda cevizlerin tuzluluğa duyarlılığı önem arz etmektedir.
Ceviz dikiminde yüzey toprağının 50-60cm altı sağlam bir kütle kayalık olduğunda meyve dikiminden kaçınılmalıdır. Yüzey toprağın 50-60cm altında sıkışık bir toprak yapısı olabilir. Bunun için ceviz dikilecek yerleri 1,5-2 hatta 2-3metre kadar kepçe ile kazıp gübreledikten sonra ceviz dikimi yapılır.
Ceviz dikilecek yerin dere yatağı dere içi yani hava sirkülasyonunun olmadığı yerde veya çökerti olan yerlere ceviz dikilmemelidir.
Ceviz Nereye Nasıl Dikilmelidir?
Ceviz, dere yatağı olmayan, taban suyu 3,5metre yukarıda olmayan ve arazi yerli kaya olmayan her yere dikilir. Dikim yapılmadan önce toprak tahlili yapılır. Toprak tahlil yaptırmak için il-ilçe tarım müdürlüğüne, köy hizmetlerine, özel idareye veya özel tahlil yapan kuruluşlara müracaat edilir. Onların gözetiminde toprak numunesi alınır. Tahlil sonuçlarına göre topraktaki eski gübreler ve toprak yapısının taban kısmı öğrenilir. Cevizin olup olmayacağı yönünde rapora göre hareket edilir.
Sonuç olumlu ise taban suyuna bakılır, taban suyu en az 3,5metre aşağıda ise arazi 10-10 12-12 gibi işaretleme yapılır, fidan sayısı kadar fidan bağlama tahtası hazırlanır. Rakip komşu sınırlarda 5metre çekilerek işaretleme yapıldıktan sonra en az 1metre derinliğinde ve genişliğinde çukurlar kazılır. Çıkan toprağın 3 de 1 i kadar iyi yanmış hayvan gübresi (1 yıllık koyun gübresi) , büyükbaş hayvan gübresi ise en az 3 yıllık hayvan gübresi, iki üç kürek kum ilave edilir. Toprak tahlili sırasında eksik olan kimyasal gübreler, ölçüleri oranında toprağa karıştırılır. Çukurun sağına konan üst toprak gübrelerle karıştırılarak çukurun en alt tarafına, alttan çıkan sol taraftaki toprak, çukurun üst tarafına doldurulur. Daha sonra fidan dikilirken toprak çukurdan alınır, varsa fidan dikim tahtası çukur üzerine konur. Dikilecek fidan tüplü ise fidanın tüpten dışarı çıkmış olan köklerin uçları makasla kesilerek poşet çıkartılır. Toprağı dağıtılmadan çukura fidan yerleştirilir ve aşı yeri toprağın üstünde kalacak şekilde fidan destek sopası, fidandan 8-10cm yanına dikilir. Daha sonra toprakla fidan etrafı kapatılır.fidan dikiminden sonra can suyu verilir.
Eğer dikilecek olan fidanımız çıplak köklü ise fidanın dikileceği çukurda 2-3kürek toprak alınır, fidanın kök budamaları yapılır.
Ceviz Ağacının Gelişmesi
Ceviz ağaçları kendi toprak yapısını bulursa 30-35metre boy ve enine 25metre çapında gelişme göstereceğinden dikim öncesi ara mesafesi iyi ayarlanmalıdır. Ceviz ağacı fazla budamayı sevmeyen ağaç olduğundan kesilen yerlerden zarar görebilir. Ağaçların fazla gelişmesi ilerleyen zamanlarda ağaç kesimi gerektirebilir. Kerestesi kıymetli olduğundan getirisi olabilir ama gelişmiş ağaçlarda budama sorunu oluşturabilir. Ağaçlar 250-300 yıl yaşabileceğinden dikim aralığı iyi hesaplanmalıdır.
Ceviz Fidanının Budanması
Ceviz ağaçları budanmazsa kontrolsüz birer ağaç olurlar. Geç ve kalitesiz ürün verirler. Ceviz budaması iklime göre, araziye göre ve ağaç türüne göre yapılır:
a ) Göz Budaması: Göz budaması yapılacak fidan 25metreden tepe dalı üsteki gözün ters istikametinde kesilir. Kesilen aşı yer aşı macunu ile kapatılır. Daha sonra fidandaki gözlere bakarak boyunlu gözler kesilir. Bırakılan düğme gözler sürgün yaparak ileriki yıllarda şekil budamasına ana temel olan dallar oluşur. Bu düğme gözler, bırakılırken birbirine yakın olmayan aralarında25-30cm aralık olan gözler bırakılmalıdır. Eğer bu gözler aşağıdan bırakılacak olursa ağaçlar büyüdükçe bahçe içi makine işletme zorlaşır. Mümkün oldukça yukardan taçlandırmaya dikkat edilmelidir.
b ) Şekil Budaması: ana tacı oluşturacak dallar hızlı bir gençlik sürgünü yapar bu hızlı sürgün yapan dallar ana gövdeden 50-60cm ileriden kesilerek büyüme engellenir. Kesilen yerler aşı macunu veya sutut boya ile kapatılır. Bu sayede lider dal ve yan dallar oluşur.
c ) Ürün Budaması: Ürün çağına gelmiş ceviz ağaçlarında taç için; sıkan gelişmemiş dallar dipten kesilir.
Ürün budamasında unutulmaması gerekenler:
• Dişi çiçekler genellikle sürgün ucunda oluşur.
• Erkek çiçekler önceki yıllardaki dallarda oluşur.
• Budamalar çok sert olmamalıdır.
Yan dalları, yan gözleri verimsiz olan ceviz çeşitlerinde ürün az olur. Onun için mutlaka yan dalları meyve veren çeşitler dikilmelidir.
Önemli Not: KIŞLARI SERT GEÇEN BÖLGELERDE CEVİZ BUDAMALARI MUTLAKA BAHAR AYINDA YAPILMALI. BUDAMA YAPILAN YERLER AŞI MACUNU VEYA ŞUTUT İLE KAPATILMALIDIR.
Ceviz Ağacının Sulanması
Ceviz ağaçları geniş dal yapan ve geniş yapraklı bir ağaç olduğundan dolayı suya fazla ihtiyaç duyarlar. Birde bu ağaçlar fidan olarak dikilmesiyle dikim çukurları da derin kazılmamışsa, tohumdan yetiştirilmemişse özellikle iki yıl düzenli bir sulamaya ihtiyaç duyarlar. Burada dikimden önce dikim çukurunun ne kadar derin ve geniş olmasının anlamı ortaya çıkar.
Ceviz fidanları sökümünde kazık kökleri kesildiğinden 2 yıl mutlaka düzenli olarak köklerinin aşağı inmesi sağlanmalıdır.
Ceviz Ağacı Ne Zaman Sulanmalıdır?
a ) Ceviz ağaçları ilkbaharda yaprak ve çiçek açarken,
b ) İhtiyaç duyulan gübre verilirken,
c ) Meyve iriliği misket büyüklüğündeyken,
d ) Meyve içlerini doldururken,
e ) Hasattan 15 gün önce.
Geç donların olacağı bölgelerde, ağaç uyanmadan verilen suların geç uyanmayı gerçekleştirdiğinden faydalı sonuçlar alınmıştır. Ceviz içini doldurma zamanında mutlaka su verilmesi gerekli olup su verilmediği takdirde meyvenin kalitesi düşer. Hasattan hemen sonra yağış yoksa su verilmeli, çok fazla su verilirse ağaç uykuya yatar ve don olayı görülür. Ceviz meyvesi kurak bir yaz sonunda dalında zor kopacağından mutlaka hasattan önce su verilmelidir.
Sulama için alınacak bazı tedbirler şunlardır:
• Susuzluğa karşı dayanıklı cevizler tercih edilmeli.
• Kurak yerlerde toprak derinliği ve işlemesi gevşetilerek, iyi kazık kök yapılmalı.
• Tohum ekim yöntemiyle çöğür yetiştirilip yerinde aşı yapmak
• Boy yapan tarım ürünleri dışında örktü bitkiler ile sürüngen türü bitkiler dikilmelidir.
• Çok kurak mevsimlerde ceviz araları kazayağı tırmık gibi aletlerle yapılarak bitkinin su ihtiyacı azaltılır.
Gübreleme
Düzenli olarak gübreleme yapmanın olumlu sonuçları:
• Toprağın yapısı gelişir, su tutma kapasitesi artar.
• Toprağın asitliliği normale döner.
• Toprağın havalanması fazlalaşır, gözle görülmeyen mikroorganizmalar çoğalır.
• Topraktaki besin maddeleri artışı sağlanarak verim ve kalitesi artar.
NOT: GÜBRELEME AYRIBİR ÖNEM TAŞIDIĞINDAN MUTLAKA İL VE İLÇE TARIM MÜDÜRLÜKLERİNE MÜRACAAT EDİLMELİDİR.
İlaçlama
İlaçlama İl ve İlçe Tarım Müdürlüğüne müracaat edilerek bu konuda uzman kişilerin bilgisi dahilinde ilaçlama yapılmalıdır.
Ceviz Hasadı
Ceviz hasadı, dış yeşil kabuğun çatlaması ile başlar. Bu dış kabuk çatlamaya başlayınca ceviz içerisindeki paket dokunun ve ceviz içersindeki zarın esmerleşmeye başlayınca hasat başlayabilir. Hasada başlamadan 3-4hafta önce su verilmesi faydalı olur. 3-4hafta önceden verilen su ceviz içlerinin dolmasıyla ceviz içlerindeki buruşmayı önleyecektir.
Bölgemizdeki cevizler sırıkla indirir. Farkında olarak veya olmayarak cevizimize hem aynı yıl hem de bir sonraki yıllar için büyük zarar vermekteyiz. Ağaçların ucundaki bir yıl sonraki meyve gözlerinin tahrip olması sonucu ağaç seneye meyve az verir. Bunun yerine silkeleme yöntemini kullanmalıyız.
Ağaçtan indirilen cevizler yeşil kabukla bekletilmeden, en kısa zamanda kabuktan ayrılmalı, ayırımdan kısa bir süre sonra meyveler yıkanarak gölge bir yerde, rüzgar alan bir yerde kurutulmalıdır. Serdiğimiz cevizleri sık sık karıştırarak cevizde küf oluşmasını engellemeliyiz. Kurutulan bez torbalarda nem ve rutubet olmayan ortamlarda 2-3yıl saklanabilir.
